15 رجب سالروز تغییر قبله مسلمانان از بیت المقدس به سوی کعبه

آیه تغییر قبله:
آیه 144 سوره مبارکه بقره بر تغییر قبله دلالت دارد که می فرماید :” قَدْ نَری‏ تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّماءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضاها فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ إِنَّ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللّهُ بِغافِلٍ عَمّا یَعْمَلُونَ “

“نگاه‏های انتظارآمیز تو را به سوی آسمان (برای تعیین قبله نهایی) می ‏بینیم! اکنون تو را به سوی قبله ‏ای که از آن خشنود باشی، باز می‏ گردانیم. پس روی خود را به سوی مسجدالحرام کن! و هر جا باشید، روی خود را به سوی آن بگردانید! و کسانی که کتاب آسمانی به آنها داده شده، بخوبی می‏دانند این فرمانِ حقی است که از ناحیه پروردگارشان صادر شده؛ (و در کتابهای خود خوانده ‏اند که پیغمبر اسلام، به سوی دو قبله، نماز می‏خواند و خداوند از اعمال آنها (در مخفی داشتن این آیات) غافل نیست.

دلیل تغییر قبله از مسجدالاقصی بسوی مسجد الحرام
یکی از شگردهای یهودیان برای اصیل نشان دادن دین خود، این بود که به مسلمانان می‏ گفتند: پیامبر شما چیزی ندارد و همه چیز او از ماست؛ با این که مخالف دین ماست، به سوی قبله ما نماز می‏خواند. با مطرح شدن تغییر قبله، این توطئه خنثی شد: «فلنولّینک قبلةً ترضاها فولّ وجهک شطرالمسجدالحرام» تو را به سوی قبله ‏ای که می ‏پسندی، می‏گردانیم. پس روی به جانب مسجدالحرام کن.

در آیه‏ ای دیگر نیز سخنان سفیهانه یهودیان را رد کرد: «سیقول السفهاء من الناس ماولّیهم عن قبلتهم التی کانوا علیها قل للّه المشرق و المغرب یهدی من یشاء الی صراط مستقیم.»

از مردم آنان که سفیه ‏اند، خواهند گفت: چه چیز آن‏ها را از قبله‏ ای که رو به روی آن می‏ ایستادند برگردانید؟ بگو: مشرق و مغرب، از آنِ خداست و خدا هرکس را بخواهد، هدایت می‏کند.

این رویداد در نیمه ماه رجب یا شعبان سال دوم هجرت اتفاق افتاد؛ زمانی که پیامبر در محله بنی سلمة بن عوف نماز ظهر می‏خواند، وحی شد به سوی کعبه نماز بخواند و پیامبر دو رکعت باقی‏مانده را به آن سوی نماز خواند.

براساس آیه فوق، یکی از اهداف ـ علاوه بر منکوب کردن یهودیان ـ درهم کوبیدن منافقانی بود که با یهودیان هم آوا شده بودند.

در هر صورت، اعلام این دستور الهی چنان برای یهود شکننده بود که عده‏ ای از اشراف خود را نزد پیامبر فرستادند که: اگر قبله ‏ات را برگردانی، از تو پیروی خواهیم کرد. که خداوند در آیه‏ ای از سوره بقره پاسخ مجدد به آن‏ها داد و فرمود:

برای اهل کتاب هر برهان و نشانه ‏ای که بیاوری، از قبله تو پیروی نخواهند کرد و تو نیز از قبله آن‏ها پیروی نمی‏کنی و آن‏ها هم پیرو قبله یکدیگر نخواهند بود. هرگاه پس از آگاهی پی ‏خواهش‏های ایشان بروی، از ستمکاران خواهی بود .

فلسفه توجه به قبله
1. توجه به قبله هرگز به معنای محدود نمودن ذات پاک الهی در سمت معیّنی نیست؛ بلکه هدف از این حکم، نظام‏ مند کردن عبادت بندگان است.

2. توجه عموم مسلمانان جهان به یک مرکز مقدس (کعبه)، آن هم در هر شبانه روز پنج مرتبه، روح وحدت و یگانگی را در دل و جان آنان می‏ پروراند؛

3. نمازی که رو به سوی کعبه صورت می‏گیرد، باعث تجدید خاطره ایثارگری و شرک ستیزی حضرت ابراهیم خلیل علیه ‏السلام است، تا بدین وسیله تنفر از کفر و شرک پیوسته در دلها زنده بماند و مسلمانان لحظه‏ ای از ابراز نفرت و برائت از کافران و مشرکان غافل نباشند.

4. خانه کعبه و توجه به آن، در واقع یکی از راههای آزمایش پایداری بندگان است و خداوند از این طریق انسانهای فرمانبردار را از انسانهای سرکش و عصیانگر جدا می‏سازد؛

5. خداوند خانه کعبه را مظهر تواضع بندگان در مقابل عظمت خویش و نشانه ‏ای گویا برای اسلام قرار داده است. بنابراین، نماز خواندن به سوی کعبه، یعنی بندگی و کرنش در برابر عظمت خداوند و حفظ شعائر الهی و نشانه‏ های دین مبین اسلام.

منبع:پایگاه اطلاع رسانی حوزه