عهد الست در قرآن
در واقعه‌ای که به عهد الست مشهور است پروردگار از پشت فرزندان آدم، ذریه‌ی آنان را برگرفت و آنها را بر خودشان گواه ساخت و پرسید:
«آیا من پروردگار شما نیستم»؟
گفتند: «بله هستی و گواهى دادیم».
خداوند این را پرسید تا در روز قیامت عده‌ای نگویند:
«ما نمی‌دانستیم تو پروردگار ما هستی و از پیمان فطرى بى خبر بودیم»!
یا اینکه نگویند:
«پدران ما مشرک بودهاند و ما فرزندان آنها بودیم و چاره‌ای جز پیروى نداشتیم»؟
خداوند با فرزندان آدم عهد کرده است که شیطان را نپرستند زیرا او دشمن آشکار آن‌هاست و خداوند را بپرستند که راه راست همین است.
«چگونگى پیمان گرفتن خدا از بنى آدم در این آیه بیان نشده است، ولى مفسّران اقوال متعدّدى بیان کرده‌اند که مشهورترین آنها دو قول است:
الف: طبق روایات، پس از خلقت حضرت آدم -علیه السلام-، همه‌ی فرزندان او تا پایان دنیا به صورت ذرّات ریز و پراکنده، همچون مورچگان از پشت او بیرون آمده، مورد خطاب و سؤال الهى قرار گرفتند و به قدرت الهى به ربوبیّت خدا اعتراف کردند. سپس همه به صُلب و گل آدم برگشتند تا به تدریج و به طور طبیعى به این جهان بیایند. این عالم را «عالم ذرّ» و آن پیمان را «پیمان ألَست» مىگویند.
ب: مراد از «عالم ذرّ»، همان پیمان فطرت و تکوین است. یعنى هنگام خروج فرزندان آدم از صلب پدران به رحم مادران که ذرّاتى بیش نیستند، خداوند فطرت توحیدى و حقّ جویى را در سرشت آنها مىنهد و این سرّ الهى به صورت یک حسّ درونى در نهاد و فطرت همه، به ودیعت نهاده مىشود. همچنین در عقل و خردشان، خداباورى به صورت یک حقیقت خودآگاه نقش مىبندد و لذا فطرت و خرد بشرى، بر ربوبیّت خداوند گواهى مىدهد».[۱]
